وصیت شهدا

نقش متغیرهای جغرافیایی ایران و عراق در جنگ تحمیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مطالعات منطقه ای، دانشکده پیامبر اعظم، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران؛ Lyrad062@gmail.com

2 هیئت علمی دانشکده پیامبر اعظم، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

جنگ تحمیلی در 31 شهریور سال 1359 به رهبری صدام، به‌منظور ایجاد رعب و وحشت و گرفتن تلفات انسانی و تلاش برای اشغال خوزستان در جهت پیشبرد یک هدف سیاسی و نظامی طراحی شده بود؛ از همین رو رژیم بعث عراق با حمایت و هدایت دول غربی برای مقابله با شکوفایی انقلاب اسلامی با راه‌اندازی جنگ تحمیلی و بهره­گیری از موقعیت خاص ژئوپلیتیکی ایران تلاش نمود تا با هجوم سراسری به مرزهای جغرافیایی ایران به هر شکل ممکن با این انقلاب مقابله کرده و از قدرت آن بکاهد. سؤال اصلی این پژوهش این است که متغیرهای جغرافیایی دو کشور ایران و عراق چه نقشی در جنگ تحمیلی ایفا نموده است؟ هدف پژوهش، بررسی متغیرهای جغرافیایی و میزان اثرگذاری آن در فرجام عملیات­های نظامی می­باشد. این مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و دستاورد اصلی آن این است که: رژیم بعثی صدام با توجه به خلأ ژئوپلیتیکی و عدم دسترسی به آب­های آزاد و با عنایت به شرایط اقلیمی ناهموار و سخت در جوار مرزهای ایران با حمایت آشکار و نهان دولت­های غربی و همسایه، درصدد اشغال نظامی ایران برآمد که با هدایت حضرت امام خمینی و ایستادگی مردم و ایدئولوژی انقلابی و اسلامی مردم ایران در دستیابی به اهداف شوم خود ناکام شد و اینگونه حاکمیت و مرزهای جغرافیایی ایران در پایان جنگ از دستبرد و چپاول غارتگران محفوظ ماند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of Iran-Iraq geographical variables in the imposed war

نویسندگان [English]

  • Hadi Kikhaei Rad 1
  • Hassan Mohaghegh 2
  • Behrouz Bazzi 3
1 PhD student in regional studies, Faculty of the Great Prophet, Imam Hossein University (AS), Tehran, Iran; Lyrad062@gmail.com
2 Faculty of the Faculty of the Great Prophet, Imam Hossein University (AS), Tehran, Iran.
3 Master of Political Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The imposed war of September 1980, which was led by Saddam has been designed to intimidate and inflict human casualties and to try to occupy Khuzestan in order to advance a political and military objective. Hence; the Iraqi Ba'athist regime with the support and guidance of Western governments in order to counter the rise of the Islamic Revolution by launching an imposed war and taking advantage of Iran's specific geopolitical position, tried to counteract and reduce its power by any possible invasion of Iran's geographical borders. The main question of this study is: what role did the geographical variables of the two countries of Iran and Iraq play in the imposed war?
     The purpose of this study is to investigate the geographical variables and their impact on the outcome of military operations. This study is a descriptive-analytical one and its main achievement is that: Saddam's Ba'athist regime because of the geopolitical vacuum and the lack of access to free waters and due to its harsh climatic conditions at the near of Iranian borders, with open and clandestine support of Western and neighboring governments attempted to occupy Iran which failed to achieve its own sinister goals under the leadership of Imam Khomeini and the resistance of Iranian people and their revolutionary and Islamic ideology. Thus, at the end of the war, the sovereignty and geographical boundaries of Iran has been saved from the loot and plunder of plunderers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • Iran
  • Iraq
  • Imposed War
  • Geographic Variables
  1. امام خمینی (1368)؛ صحیفه نور، جلد اول، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
  2. آجرلو، حسین (1390)؛ تحولات سوریه؛ ریشه­ها و چشم­اندازها، فصلنامه مطالعات، سال هجدهم، شماره سوم.
  3. اسپوزیتو و وال، جان ال، جان اُ (1389)؛ جنبش­های اسلامی معاصر (اسلام و دموکراسی)، ترجمه شجاع احمدوند، تهران: نشر نی.
  4.  افتخاری، اصغر (1381)؛ مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیتی، تهران: انتشارات مرکز مطالعات راهبردی.
  5.  بیلیتس و اسمیت، جان و استپو (1383)؛ جهانی شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران: ابرار معاصر.
  6. بیگدلی، علی (1368)؛ تاریخ سیاسی- اقتصادی عراق، تهران: موسسه مطالعات و انتشارات تاریخی میراث ملت.
  7.  پلی و دوران، میشائیل و خالد (1381)؛ اسامه بن لادن و تروریسم جهانی، مترجم: هومن وطن‌خواه، تهران: کاروان اندیشه‌سازان.
  8. ساوه­درودی، مصطفی (1390)؛ راهبردهای‌ سازمانی ‌و‌ مدیریت ‌بحران، ‌تهران: دانشکدة علوم و فنون فارابی.
  9. صفوی، سیدیحیی (1378)؛ جغرافیای نظامی ایران (شمال غرب و غرب کشور)، جلد اول، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  10.  عزتی، عزت ا...(1381)؛ تحلیلی بر ژئوپلیتیک ایران و عراق، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  11.  کریمی­پور، یدا...(1379)؛ طرح جامع تقسیمات کشوری، تهران: اداره تقسیمات کشوری.
  12.  کیخا، علیرضا (1392)؛ مرداب انتحار، قم: سپهر آذین.
  13.  محمدحسینی، مسعود (1391)؛ مرزهای ایران، تهران: دانشگاه افسری امام حسینG .
  14.  مخبر، محمدعلی (1324)؛ مرزهای ایران، تهران: چاپخانه کیهان.
  15.  مصطفی، حسن (1394)؛ داعش زیر ساخت­های معرفتی و ساختاری، ج 1، چاپ سوم، تهران: موسسه فرهنگی هنری آفتاب خرد.
  16. ملامحمدعلی، امیر (1384)؛ مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، مجله حصون، دوره سوم، شماره ۵.
  17. wikipedia.com
  18.  tasnimnews.com
  19.  Joseph, Jonatan. (2008). “Hejamony and the Struture Agency Problem in International Relation”. A Scientific Realist Contribution Review of Internationalism Studies Vol.34 No1